Bas Agerbeek is Specialist Watermanagement in ons bedrijf. Hij studeerde Milieu-natuurwetenschappen en behaalde zijn master in Earth and Environment. Tijdens deze periode raakte Bas geïnteresseerd in buitenlandse projecten. Hij ging naar Brazilië om een hydrodynamisch model te ontwikkelen voor het bestuderen van een rivier bij Brasilia. Dit was nog maar het begin van de internationale ervaring die Bas sindsdien heeft opgebouwd.
In 2018 bood Arcadis mij de kans om deel te nemen aan het Young Expert Programme van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, het Netherlands Water Partnership en het Food & Business Knowledge Platform.
Dit laatste programma is voor jonge experts een gelegenheid om internationale ervaring op te doen in ontwikkelingslanden. Samen met [Arcadis-collega] Tanya Huizer verbleef ik 10 maanden in Myanmar, waar we hebben gewerkt aan verschillende projecten op het gebied van herstelvermogen, water en milieu. Kort na mijn terugkeer in Nederland ontmoette ik Bert Smolders van Arcadis (Shelter-programmamanager). Hij vertelde me over Beira, in Mozambique, en over de wervelstorm die er had huisgehouden. Bert vroeg of ik daar als eerste Shelter-expert naar toe wilde om poolshoogte te nemen en de expertise te coördineren die nodig zou zijn om de hele missie te ondersteunen.
Tropische wervelstorm Idai
In maart 2019 bereikte een van de zwaarste tropische stormen die ooit werd gemeten de oostkust van Mozambique bij de stad Beira. Madagaskar, Malawi, Mozambique en Zimbabwe werden vijf dagen lang geteisterd door zware windstoten, slagregens en overstromingen. De storm kostte meer dan 1200 mensen het leven en maakte honderdduizenden mensen afhankelijk van noodhulp. In de weken en maanden erna liepen duizenden mensen cholera op door contact met water dat vervuild was met rioolwater. De totale schade van Idai bedroeg meer dan 2 miljard dollar (USD).
Ongeveer drie weken na de storm kwam ik in Mozambique aan. Ik reed door Beira en zag dat de daken van de meeste gebouwen kapot waren of er helemaal af waren geblazen. Veel huizen, vooral in de sloppenwijken, waren gemaakt van materialen van slechte kwaliteit. Daar was vaak helemaal niets meer van over. In de regio ten noorden van Beira en aan de overkant van de rivier de Pungwe waren dorpen compleet weggespoeld. Veel mensen zwierven op straat omdat ze hun huis en hun baan kwijt waren.
Resterend vast afval na tropische storm Idai
Taskforce Rebuild Beira
Kort na de storm klopte UN-Habitat bij het Arcadis Shelter-programma aan voor advies over de beste manier om de wederopbouw van Beira te ondersteunen. Sinds 2010 hadden experts van Arcadis via het Shelter-programma, UN-Habit al meer dan honderd keer pro deo - met financiële ondersteuning van de Lovinklaan Foundation - bijgestaan in ontwikkelingsprojecten en bij wederopbouw. Besloten werd om samen met de Nederlandse regering en het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties een Taskforce Beira op te zetten die moest inventariseren wat er na deze ramp nodig was om Beira duurzamer, veiliger en toekomstbestendiger te maken. En zo reisde een team van zes Arcadis-experts uit Brazilië, België en Nederland naar Beira om daarbij te helpen.
Een deel van het opvangteam (Bert Smolders, Martijn Onderwater, Pascal Weidema, Gustavo Tanaka en Bas Agerbeek) en vertegenwoordigers van UN Habitat
Onze cliënt was de burgemeester van Beira, Daviz Simango. Wat hij ons vroeg, was inzicht te verstrekken in de omvang van de schade aan de infrastructuur, woningbouw, kustbescherming, riolerings- en waterafvoersystemen. Ook had hij een plan nodig om de stad weerbaarder te maken tegen natuurrampen. Hoeveel geld zou er nodig zijn om betere huizen te bouwen of de kustbescherming te versterken, zodat volgende stormen veel minder schade aanrichten? Met ons verslag in de hand kon de burgemeester de internationale gemeenschap aangeven wat er nodig was om de situatie te verbeteren.
Daviz Simango, burgemeester van de stad Beira presenteert het gemeentelijke herstel- en bestendigheidsplan
In juni 2019 presenteerde burgemeester Simango het plan tijdens de Beira Donor Conference, waar internationale donoren zoals de Wereldbank, de Europese Unie en de Verenigde Naties aanwezig waren. Tijdens deze conferentie werd in totaal 1,2 miljard USD toegezegd voor de wederopbouw in Mozambique. Daarvan was 200 miljoen bestemd voor projecten die door de experts van Arcadis waren voorgesteld.
Burgemeester Simango aan het woord op de International Pledging Conference
Licht aan het einde van de tunnel
Toen Bas naar Beira vertrok, dacht hij dat hij daar twee weken zou zijn. Maar er was zoveel werk gemoeid met alleen al het plannen van de wederopbouw dat Bas uiteindelijk bijna twee maanden in Beira bleef. Ondanks de enorme uitdagingen waarvoor de inwoners van Beira zich gesteld zien, zijn de mensen overwegend positief en kijken ze uit naar een betere toekomst, aldus Bas.
De meeste mensen die ik sprak, hadden schade aan hun huis. Door de storm raakte ongeveer 70% van de gebouwen in Beira beschadigd. Bijna iedereen was dus zijn eigen huis of dat van de buren aan het repareren. Ook veel bedrijven lagen in puin, waardoor mensen hun baan en hun inkomen kwijt waren. Verder hadden veel mensen helemaal geen dak meer boven hun hoofd. Maar ondanks die moeilijke omstandigheden waren de mensen hartelijk, vriendelijk en meer dan bereid om met internationale organisaties samen aan oplossingen te werken. Het was ook heel interessant om te zien hoe al die internationale en nationale organisaties de handen ineensloegen. Ik ben dankbaar dat ik, samen met mijn collega’s, de kans heb gekregen om in deze noodsituatie te helpen. De tropische storm Idai was een verschrikkelijke ramp, maar bracht mensen uit alle werelddelen bijeen om de levenskwaliteit van de mensen in Mozambique te verbeteren.