Een integraal waterbeleid maakt steden resistenter tegen de gevolgen van klimaatverandering

De expansie van steden wereldwijd, stelt lokale overheden voor de uitdaging om een beleid te voeren dat focust op duurzaamheid. Toekomstgerichte maatregelen rond energiezuinig wonen, milieuvriendelijke mobiliteit, biodiversiteit, een integraal watermanagement ed moeten steden resistenter en veerkrachtig maken tegen klimaatverandering.

De klimaatopwarming laat zich voelen: in 2003 werden in Europa 30.000 extra doden geteld als gevolg van hittegolven. In Duitsland werd 1 miljard schade geteld na zware overstromingen van verschillende rivieren. Ook in België werden we getroffen: dit voorjaar werden verscheidene regio’s geconfronteerd met wateroverlast na plotse, hevige onweersbuien – deze zomer met opnieuw een aanhoudende droogte... Naast de evidente sociale en economische (materiële) schade heeft de klimaatverandering ook veel indirecte gevolgen. De stroom valt uit, verstoring van distributie en productie (zowel industrieel als agrarisch) , aantasting van onze kwetsbare functies, verlies van biodiversiteit en landschap,

Het komt er dus op aan om ons voor te bereiden op de toekomst en de ruimtelijke ordening en infrastructuur zowel in de stad als eromheen op een andere manier in te richten.

Bij Arcadis is the sense of urgency al heel lang duidelijk en is onderzoek naar klimaatadaptatie een belangrijk onderdeel van onze expertise. We werken met meer dan 100 steden wereldwijd samen om een visie en strategieën te ontwikkelen om hen te wapenen tegen de klimaatuitdagingen. Voor een waterrobuuste stad gaat het om een palet van maatregelen volgens het gekende ladder van Lansink principe (zoveel mogelijk vasthouden aan de bron met hergebruik, vervolgens infiltratie en als laatste instantie bufferen en vertraagd afvoeren). Arcadis vindt hierbij het EN-EN verhaal belangrijk: wij kijken hoe onze oplossingen rond wateroverlast/-tekort nog een EXTRA meerwaarde kan bieden om richting een klimaatresistente stad te evolueren. Een ‘en-en’ bv op vlak van multifunctioneel ruimtegebruik, hittebestendigheid, verhoogde biodiversiteit. We kijken daarbij verder dan de visie, maar geven ook advies voor de implementatie en financiering van de gekozen maatregelen.

In Nederland wordt al heel lang rond waterbeheersing gewerkt. Rotterdam, de grootste havenstad van Europa, is een goed voorbeeld van hoe een klimaatrobuuste strategie consequent wordt doorgezet. De Nieuwe Maas voert water af naar zee, het zeeniveau stijgt, er is vaker extreme regenval en het niveau van het grondwater stijgt. Het stadsbestuur heeft de ambitie geformuleerd om ‘climate proof’ of klimaatrobuust te zijn tegen 2025. Ze maakt bijvoorbeeld werk van meer groene daken en meer waterpartijen in de openbare ruimte, zoals waterpleinen, om tijdelijk water te bufferen. Ook zijn er ideeën voor het bergen van water onderin een ondergrondse parkeergarage.

Het is intussen een wereldwijde trend: steden en gemeentes willen de dreiging van de klimaatopwarming ombuigen tot een opportuniteit. Men maakt een integraal klimaatbeleidsplan of voor een specifiek onderdeel een visie zoals een hemelwaterplan. Na de visie komt de implementatie.

In Vlaanderen werden in 2010 de centra van Galmaarden en Herne in Oost-Vlaanderen getroffen door zeer zware neerslag met wateroverlast vanuit de rivier de Mark. De VMM heeft toen met alle stakeholders een totaalvisie voor de Mark uitgewerkt. Wij hebben diverse lokale waterkeringen, 3 nieuwe Gecontroleerde Overstromingsgebieden en 4 visnevengeulen rond watermolens ontworpen. Eind 2017 is de uitvoering van de lokale beschermingsdijken aangevangen. De Gecontroleerde Overstromingsgebieden en visnevengeulen worden heden in een uitvoeringsdossier gegoten en in 2019 uitgevoerd. Alles start dus met de opmaak van een totaalvisie.

Voor onze projecten in Antwerpen optimaliseren we samen met de stad en Aquafin het concept om regenwater van de straat eerst afvoeren naar een ondergronds groeimedium voor bomen ipv naar de riool. Dit resulteert in extra infiltratie van regenwater én een sterkere ontwikkeling van de bomen. Zo willen we een win-win creëren: droogte voorkomen EN een groenere, hittebestendige stadsomgeving.