Bas Agerbeek jest specjalistą ds. gospodarki wodnej w naszej firmie. Na uniwersytecie studiował naukę o środowisku i uzyskał tytuł magistra w specjalizacji Ziemia i Środowisko. To właśnie w tym czasie Bas po raz pierwszy wziął udział w realizacji międzynarodowych projektów. Udał się do Brazylii, aby opracować model hydrodynamiczny w celu badania rzeki w pobliżu miasta Brasilia. Był to dopiero początek jego międzynarodowych doświadczeń.
W 2018 roku firma Arcadis umożliwiła mi przystąpienie do programu Young Expert prowadzonego przez holenderskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz organizacje Netherlands Water Partnership i Food & Business Knowledge Platform.
Program ten daje młodym ekspertom w obszarze gospodarki wodnej i rolno-spożywczej możliwość zdobycia międzynarodowego doświadczenia w krajach rozwijających się. Razem z Tanyą Huizer (również pracownicą Arcadis) spędziłem 10 miesięcy w Mjanmie, pracując nad różnymi projektami dotyczącymi odporności, gospodarki wodnej i środowiska. Wkrótce po powrocie do Holandii spotkałem się z [pracownikiem Arcadis] Bertem Smoldersem (menedżerem programu Shelter). Opowiedział mi o Beirze, Mozambiku i cyklonie, który niedawno w niego uderzył. Bert zapytał, czy jestem gotowy wyjechać tam jako pierwszy ekspert z programu Shelter, którego zadaniem miało być lepsze poznanie sytuacji oraz koordynowanie specjalistycznej wiedzy niezbędnej do wsparcia całej misji.
Tropikalny cyklon Idai
15 marca 2019 roku jeden z najgorszych cyklonów tropikalnych w historii spowodował osunięcie ziemi na wschodnim wybrzeżu Mozambiku w pobliżu miasta Beira. Cyklon Idai pustoszył ten region przez pięć dni, powodując silne wiatry, ekstremalne opady deszczu i powodzie na Madagaskarze oraz w Malawi, Mozambiku i Zimbabwe. Zginęło ponad 1200 osób, a setki tysięcy potrzebowały natychmiastowej pomocy. W tygodniach i miesiącach po przejściu cyklonu tysiące ludzi zachorowało na cholerę z powodu zanieczyszczenia wody ściekami. Cyklon Idai spowodował straty o wartości ponad 2 mld dolarów (USD).
Dotarłem do Mozambiku około trzy tygodnie po przejściu cyklonu. Jechałem przez Beirę i widziałem, że dachy większości budynków zostały uszkodzone lub zdmuchnięte. Wiele domów, zwłaszcza w nieoficjalnych osadach, zbudowano z kiepskich materiałów. Duża część z nich uległa zniszczeniu. Na bardziej wiejskich obszarach na północ i po drugiej stronie rzeki Pungwe były wioski, które zostały całkowicie zniszczone przez powodzie. Wielu ludzi wylądowało na ulicach, ponieważ stracili swoje domy i pracę.
Odpady stałe pozostawione po burzy tropikalnej Idai
Grupa robocza Odbudowa Beiry
Wkrótce po przejściu cyklonu Centrum Narodów Zjednoczonych do spraw Osiedli Ludzkich (UN Habitat) skontaktowało się z programem Arcadis Shelter, aby omówić, jak najlepiej wesprzeć rekonstrukcję Beiry. Eksperci Arcadis od 2010 roku zapewniali wsparcie pro bono dla UN-Habitat w ramach programu Shelter w ponad 100 projektach związanych z rozwojem i odbudową przy wsparciu finansowym Lovinklaan Foundation. Podjęto decyzję o dołączeniu do grupy roboczej Beira wraz z rządem Niderlandów i Programem Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) w celu przygotowania oceny potrzeb po katastrofie i budowy bardziej zrównoważonej, bezpiecznej i gotowej na przyszłość Beiry. Zespół sześciu ekspertów Arcadis z Brazylii, Belgii i Niderlandów udał się do Beiry, aby zapewnić wsparcie.
Część zespołu Shelter (Bert Smolders, Martijn Onderwater, Pascal Weidema, Gustavo Tanaka i Bas Agerbeek) oraz przedstawiciele Programu Narodów Zjednoczonych ds. Osiedli Ludzkich (UN Habitat)
Naszym klientem był burmistrz Beiry, Daviz Simango. Oczekiwał od nas oceny zakresu szkód w infrastrukturze, budynkach mieszkaniowych, ochronie wybrzeża i kanalizacji. Potrzebował również planu, który pozwoliłby uczynić miasto bardziej odpornym na takie zdarzenia w przyszłości. Ile pieniędzy trzeba by przeznaczyć na budowę lepszych domów lub poprawę ochrony wybrzeża, aby przyszłe sztormy powodowały znacznie mniejsze szkody? Burmistrz był w stanie wykorzystać nasz raport, aby wyjaśnić społeczności międzynarodowej, co będzie potrzebne do poprawy sytuacji.
Daviz Simango, burmistrz miasta Beira, przedstawiający miejski plan odbudowy i odporności
W czerwcu 2019 roku burmistrz Simango przedstawił plan na konferencji Beira Donor Conference, która zgromadziła międzynarodowych darczyńców takich jak Bank Światowy, Unia Europejska i Organizacja Narodów Zjednoczonych. Na konferencji tej zobowiązano się do przekazania łącznie 1,2 mld USD na odbudowę w Mozambiku. 200 mln dolarów (USD) z tej puli przeznaczono na projekty, które zostały zidentyfikowane przez ekspertów Arcadis.
Burmistrz Simango przemawiający na Międzynarodowej Konferencji Darczyńców
Nadzieja w obliczu cierpienia
Kiedy Bas pierwszy udał się do Beiry, sądził, że spędzi tam dwa tygodnie. Jednak ogromna skala pracy niezbędnej, by w ogóle zacząć planowanie działań naprawczych oznaczała, że został w Beirze na prawie dwa miesiące. Według Basa pomimo ogromu stojących przed nimi wyzwań, mieszkańcy Beiry są ogólnie rzecz biorąc pozytywnie nastawieni i oczekują lepszej przyszłości.
Większość ludzi, których spotkałem, doznała szkód w swoich domach. Kiedy nadszedł cyklon, około 70% budynków w Beirze zostało uszkodzonych. Tak więc niemal wszyscy byli zajęci naprawą domów swoich lub sąsiadów. Również wiele firm zostało zniszczonych, co spowodowało utratę miejsc pracy i środków do życia. Wiele osób stało się bezdomnymi. Ale pomimo trudnych okoliczności ludzie byli gościnni, przyjaźni i bardzo chętni do współpracy z organizacjami międzynarodowymi w celu opracowania rozwiązań. Bardzo interesujące było również to, jak sprawnie wszystkie organizacje międzynarodowe i krajowe współpracowały, aby dokonać zmian. Jestem bardzo wdzięczny, że wraz z moimi kolegami mam możliwość niesienia pomocy w tej trudnej sytuacji. Tropikalny cyklon Idai był przerażającą katastrofą, ale pozwolił zbliżyć ludzi z całego świata, którzy podjęli pracę nad poprawą jakości życia mieszkańców Mozambiku.