De Hubertustunnel in Den Haag was bij de opening in 2008 de eerste geboorde tunnel onder bebouwing in een stedelijk gebied. Toen de tunnel aan renovatie toe was, maakte de gemeente Den Haag van de gelegenheid gebruik om de tunnel verder te verduurzamen. Ik was als technisch adviseur en coördinator betrokken bij dit project, waarvoor ik het proces bedacht om te komen tot een volledig energieneutrale tunnel.
De Hubertustunnel is onderdeel van de Noordelijke Randweg Haagse Regio. De gemeente Den Haag wilde hiermee niet alleen de verkeersdrukte op de Waalsdorperweg en de Utrechtsebaan verminderen, maar ook de leefomgeving verbeteren. Na ruim tien jaar was het tijd voor groot onderhoud aan de elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties van de tunnel. Voor de gemeente aanleiding om gelijk het energieverbruik van de tunnel te verminderen en te onderzoeken in hoeverre duurzame opwekking van de benodigde restenergie mogelijk is. Dat is niet alleen wenselijk, maar ook nodig: net als andere overheden moet de gemeente voldoen aan doelen op het gebied van duurzaamheid. Zo streeft Den Haag ernaar om in 2030 volledig klimaat- en energieneutraal te zijn en het gebruik van fossiele brandstoffen helemaal uit te bannen.
Stappenplan
In opdracht van de gemeente onderzocht Arcadis of en hoe de Hubertustunnel energieneutraal kan worden gemaakt. Zelf was ik betrokken bij de analyse op basis van onze energieneutrale tool en bedacht ik het verkenningsproces voor de volledige verduurzaming van de tunnel. Dit deden we aan de hand van onderstaand stappenplan:
Stap 1 en 2: Inzicht in energieverbruik en energiereducerende maatregelen
Het jaarverbruik van de Hubertustunnel bleek niet extreem hoog, maar er was niettemin een fikse besparing mogelijk. De grootste energieverbruikers waren de verlichting en het no-break-systeem van de noodstroomvoorziening. Na grondige analyses en afwegingen konden we bij de renovatie direct een aantal maatregelen toepassen. Zo brachten we ledverlichting met een dynamische regeling, reflexing white-asfalt en lichte coating op de wanden aan. Verder werd het bestaande no-break-systeem vervangen door een systeem met een hoger rendement. Het klimaatsysteem was geen grootverbruiker, maar werd tijdens de renovatie toch ingeruild voor een efficiënter WTW-systeem (WarmteTerugWin), in combinatie met een koelmachine met een hoge COP-waarde.
“Jaarverbruik na energiereducerende maatregelen met 60% verminderd”
Stap 3: Inzicht in verbruik na besparende maatregelen
Het is mooi om te zien dat het jaarlijkse energieverbruik van de tunnel met 60% is verminderd sinds de implementatie van de energiereducerende maatregelen. Bovendien leveren ze een bijdrage aan een lagere CO2-uitstoot, en dat alles tegen minimale kosten. In dit schema zie je het verbruik voor en na het uitvoeren van de energiereducerende maatregelen:
Stap 4 en 5: Eigen opwekking en energieneutrale tunnel
Voor de eigen opwekking van elektriciteit overwogen we zowel zonne- als windenergie. Met name vanwege de eenvoudige uitbreidingsmogelijkheden viel de keuze op zonnepanelen. Deze kunnen voldoende elektriciteit opwekken en in combinatie met de energiereducerende maatregelen voor energieneutraliteit zorgen. Door de lage kWh-kosten die de gemeente Den Haag hanteert blijven de investeringskosten wel hoger dan de opbrengsten. Het is aan de gemeente om af te wegen of de extra investering wenselijk is voor het behalen van de algehele duurzaamheidsdoelen. Hoe dan ook ben ik er bijzonder trots op dat ik met dit project een bijdrage heb kunnen leveren aan een duurzamer Nederland.
Mooie resultaten
Ik adviseer gemeenten om zo snel mogelijk te beginnen met het nemen van energiereducerende maatregelen. Juist bij wat oudere objecten in het infranetwerk (tunnels, bruggen, sluizen en keringen) kun je al heel snel tot mooie resultaten komen. Vaak hoeven we daarvoor het wiel niet opnieuw uit te vinden. Zo heb ik in het expertteam ‘Energiereductie tunnels’ van het COB (Centrum Ondergronds Bouwen) meegewerkt aan het Groeiboek “Energiereductie in tunnels” een maatregelencatalogus voor de energiereductie van tunnels. Deze is publiekelijk beschikbaar voor BV Nederland.
