Laatst kreeg ik van een journalist een artikel in concept terug. Hij had drie personen, waaronder mijzelf, geïnterviewd over de Aanpak Droogte in de Achterhoek. In deze aanpak ben ik de onafhankelijk programmaleider en werk voor, met en tussen de Provincie Gelderland, Waterschap Rijn en IJssel, de gemeenten in de Achterhoek, LTO, natuurorganisaties en Vitens. In zijn mail excuseerde de journalist zich dat hij niet alle informatie kon opnemen. Hij had zoveel ontvangen dat hij ervoor gekozen heeft een lijstje met de belangrijkste lessen van deze aanpak te maken. Wat mij betreft juist een mooie manier om informatie toegankelijk te maken. Een van de lessen ging over ‘doe aan gezamenlijke factfinding’. Deze les wil ik uitlichten.
Gezamenlijke factfinding is de zoektocht naar gedeelde feiten. Stap voor stap werken partijen daarbij samen aan een gedeeld feitenrelaas: soms omdat de standpunten en meningen over een onderwerp uiteenlopen, soms omdat de materie nog onbekend is. Dit laatste was het geval bij de droogte in de Achterhoek.
Aanpak Droogte
De zomer van 2017 was bijzonder droog en diverse bestuurders bedachten dat het wellicht geen eenmalige gebeurtenis was. Gegeven de klimaatverandering vroegen zij zich af het bodem en watersysteem niet veel te veel is ingericht op het afvoeren van water en of zij ook niet de taak hebben om de vaker optredende schaarste te verdelen. Daarmee was de Aanpak Droogte geboren. Inmiddels zijn we vier jaar en drie droge zomers verder en heeft die gezamenlijke factfinding ons veel verder gebracht. In een eerste onderzoekstraject hebben we inzicht gekregen in de opgave: waarom hebben we dit probleem en wat is de omvang ervan? Een tweede volgde over het handelingsperspectief: welke maatregelen zijn voorhanden om de Achterhoek weerbaarder te maken tegen weersextremen?
Beide onderzoekstrajecten hebben de partners met elkaar doorlopen: het formuleren van de uitvraag, de keuze van de bureaus die ons begeleidden, het participeren van de deskundigen van de partnerorganisaties in het onderzoek, de begeleiding van het onderzoekstraject, het bespreken van de tussentijdse en de eindresultaten.
Samenwerken
Op 13 maart presenteerde ik als projectleider de resultaten aan de bestuurders van alle partners, nadrukkelijk namens alle betrokken ambtelijk medewerkers van het kernteam dat de Aanpak Droogte aanstuurt. Dat is de grote winst van deze aanpak. Gezamenlijke factfinding leidt tot vertrouwen, tot samenwerken. Door deze aanpak hebben we geen discussie over nut en noodzaak over de omvang van de opgave en over wat ons te doen staat. Bij andere trajecten die ik begeleid, bijvoorbeeld over de stikstofproblematiek, zie ik een heel ander patroon: onenigheid over de opgaven, het ontbreken van feiten en gebiedsanalyses, het over de schutting gooien van analyses die er wel zijn; allemaal gebaseerd op wantrouwen en eigenbelang bij partners.
En wees nu eerlijk: het langs elkaar heen praten en het “shoppen” in stikstofmaatregelen levert toch geen uitvoering op?
Korte en lange termijn gaan bij de Aanpak Droogte juist goed samen. Er zijn bijvoorbeeld al meer dan honderd stuwtjes geplaatst in watergangen om water beter vast te houden. En wees nu eerlijk: het langs elkaar heen praten en het “shoppen” in stikstofmaatregelen levert toch geen uitvoering op? De journalist die bedacht de lessen centraal te stellen heeft gelijk: we hebben nog veel te leren.
