Bij een van mijn projecten zijn mijn opdrachtgever en ik heel blij met de recente aanpassingen van het tijdelijke handelingskader PFAS. Bij dit grote infrastructurele project in de regio Rotterdam gaat namelijk veel grond vrijkomen met PFOS-concentraties net boven de toegestane norm. Een lage concentratie, maar hoger dan de (oude) tijdelijke achtergrondwaarde, waardoor de klant weinig mogelijkheden had om de grond te hergebruiken. Door de aanpassing van het tijdelijk handelingskader van begin juli kan deze grond gelukkig vrijwel helemaal op de locatie worden toegepast of verwerkt. Dat scheelt onze klant een hele ‘berg’ aan inspanning en verwerkingskosten. Wat leveren de aanpassingen van het tijdelijk handelingskader u op? Ik deel hier de 5 mogelijkheden voor meer ruimte en meer duidelijkheid over PFAS.
Eerst een klein stapje terug. Wat zijn PFAS eigenlijk? PFAS is een groep van duizenden stoffen die bijvoorbeeld gebruikt worden om kleding en papier, water- en vetafstotend te maken. Maar PFAS zijn ook aanwezig in brandblusschuim en cosmetica. Het blijkt dat PFAS overal in lage concentraties aanwezig zijn in de bodem. Deze lage concentraties zorgen en zorgden in het hele land voor problemen bij het hergebruiken van grond, maar dat is nu anders.
Verruiming in het tijdelijk handelingskader PFAS én een nieuwe handreiking bemonsteren
In het tijdelijke handelingskader is vastgelegd hoe bedrijven en baggeraars in Nederland met die PFAS vervuilde grond en grondwater moeten omgaan. Een eerdere versie van eind vorig jaar loste nog niet alle problemen op. Daarom is gewerkt aan een update en is parallel een nieuwe handreiking voor veldwerk gemaakt. Door deze wijzigingen is er nu op een groot aantal punten meer ruimte en meer duidelijkheid voor PFAS-houdende grond en baggerspecie:
1. 50% verruiming achtergrond- en hergebruikswaarden landbouw/natuur
De hergebruiksnormen voor de klasse landbouw/natuur zijn verruimd met 50%. Dat klinkt overigens wel forser dan het is, want het zijn nog steeds heel lage concentraties. Gelukkig maar, daardoor blijven de hergebruiksnormen veilig en liggen ze nog steeds ruim onder de veiligste risicogrenswaarden van het RIVM. De nieuwe norm voor PFOA is 1,9 µg/kg en voor PFOS 1,4 µg/kg. Deze norm van 1,4 µg/kg geldt trouwens ook voor de overige PFAS.
2. Grond toepassen in oppervlaktewater weer mogelijk
Er was niet of nauwelijks grond die aan de oude hergebruikswaarde (bepalingsgrens) voldeed. De norm voor hergebruik van grond in oppervlaktewater is nu aanzienlijk verruimd en er is een landelijke waarde voor het toepassen van PFAS houdende grond en bagger in vrijliggende diepe plassen en diepe plassen in regionale wateren. Hierdoor ontstaat er in 37 diepe plassen in Nederland meer ruimte voor hergebruik van grond en bagger en mag ook in ander oppervlaktewater mag grond tot aan de hergebruikswaarde worden toegepast.
3. Handreiking PFAS-veldwerk
De nieuwe handreiking over PFAS-veldwerk legt duidelijk uit waar je tijdens het werken in het veld op moet letten. Bijvoorbeeld welke potjes en flesjes je veilig kunt gebruiken tijdens het nemen van monsters. Ik heb zelf aan deze handreiking van de Vereniging Kwaliteitsborging Bodembeheer (VKB) meegewerkt en vind het handig dat het nog geen protocol is. Nieuwe inzichten kunnen we zo in de toekomst snel verwerken.
4. Onduidelijkheid lozingen weggenomen door uniforme voorwaarden
Voor de beoordeling van een lozing van PFAS-houdend afvalwater van grondreinigers en grondbanken komen uniforme voorwaarden. Dit levert meer mogelijkheden om PFAS-houdende grond te reinigen.
5. Storten en afzet PFAS-houdende zandgrond mogelijk
PFAS-houdende zandgrond is moeilijk te reinigen. Met de aanpassing van de norm kan er nu een verklaring van niet reinigbaarheid worden aangevraagd. Dit maakt het mogelijk om zandgrond met hogere PFAS-concentraties (boven de 140 µg/kg voor PFOA en 60 µg/kg voor andere PFAS-verbindingen) nu ook te storten. Klei- en veengrond die met PFAS verontreinigd is boven de toepassingswaarden kregen al verklaringen van niet-reinigbaarheid.
Ik ben tevreden dat de aanpassingen van het tijdelijk handelingskader meer ruimte geven aan grond- en baggerprojecten. Lees de normen en mogelijkheden nog eens na in dit handige overzicht.
